1934/07/07 > A costa esquecida

1934/07/07 > A costa esquecida


El Pueblo Gallego, sábado 7 de xullo de 1934.


En todo o panorama da Galicia descoñecida e desgobernada polo centralismo non existe seguramente unha comarca que ofreza un exemplo máis convincente do fracaso do réxime unitario que aquela costa inxustamente chamada ‘da morte’ e que con máis exactitude poidera denominarse ‘a costa esquecida’. ¡ Está tan de lonxe Madrid este ‘Fisterra’ galego! ¡ É tan fácil utiliza-lo como un pé político para chegar ó centro da Meseta e logo esquecerse del! Por iso non é estraño que esta ‘punta de Europa’, tan estratexicamente situada, careza dun ferrocarril; que as súas estradas sexan escasas, mal trazadas e descoidadas; que estea incomunicada coas rías baixas pola falta dunha ponte, subastada en 1914, que atravese o río Xallas; que os seus portos, de enorme riqueza pesqueira e incomparable situación xeográfica non teñan peiraos, pois non bastan para resolve-la súa situación as obras iniciadas nun ou dous deles, baixo o réxime republicano.

Quedan aínda moitas vilas onde os pescadores, despois de loitar co temporal para chegar á praia, teñen que subi-las súas embarcacións onde non as alcancen as olas, contra as que non defende ó porto ningún peirao. Aínda hai vilas importantes, como Malpica, nas que a riqueza pesqueira ascende anualmente a varios millóns de pesetas, que non teñen telégrafo nin teléfono para facilita-los seus negocios nin para calma-las súas inquedanzas cando algunha embarcación non ten regresado ó porto. Cada vez que percorre un este anaco de costa, tan xenuinamente galego, algún novo exemplo suscita a indignación contra tal estado de cousas. E non é só o abandono que terán que soportar estas humildes xentes de mar, pois a súa característica bondade impídelles adoptar procedementos enérxicos para que a súa salvación pasada e presente non continúe.

Ás veces, como no caso que motiva estas liñas, non é o esquecemento senón o ataque directo o que fai peligra-la economía da devandita comarca. O Estado non é sinxelamente a nai -esa nai pulcra dos patrióticos- que esquece ós seus fillos. Convértese no inimigo que lles ataca. No porto de Corme, pódense observar nestes momentos os efectos perniciosos da lexislación unitaria e inadecuada ás necesidades de Galicia. Gobernos españois implantaron o sistema de exclusivas para o transporte de viaxeiros, medida moi discutida en sí desde o punto de vista galego, pero claramente censurable cando ten derivacións totalmente inxustificables. Porque en Corme a empresa que ten a exclusiva para o transporte de viaxeiros, na que os seus automóbiles realizan unha soa viaxe cada día á Coruña, pretende disputar igualmente do lucrativo monopolio do transporte do peixe. Os seus coches, construídos para viaxeiros, non serven para transporta-la pesca que exposta á calor do sol e misturada coa equipaxe. A hora da saída, ás seis da mañá, é anterior á chegada ó porto da maioría das embarcacións, o cal implica que os pescadores terán que sufrir o perxuízo de que o peixe se deteriore durante un día de innecesaria espera en Corme. E cando se pretende trae-la pesca á Coruña en camións, axeitados para o seu transporte, que emprenden a viaxe en canto se desembarca o peixe, surxe a eterna pantasma do Estado e impídeo. Porque a mercancía ha de vir necesariamente acompañada polos seus propietarios que precisan colocala no mercado. E segundo parece, ante a Lei, estes traballadores que se trasladan á cidade para dispoñer do froito do seu traballo son sinxelamente ‘viaxeiros’. E seguramente, ante a Lei tamén, a súa pesca deixa todo o contrario -que o ser humano é neste caso un mero acompañante da mercancía-.

A Lei é sagrada e ante ela teñen que humillarse os pescadores de Corme, vendo como o producto do seu traballo apodrece, como se fose un sacrificio colocado no altar da lexislacion unitaria.

A súas xestións ante as autoridades son inútiles. Chocan con todo un sistema absurdo, con toda a serie de gobernantes que ignoran as máis elementais necesidades das vilas. Se lograsen coa súa protesta chegar ás máis altas esferas gubernamentais acaso se atopasen ante un estadista como aquel que cando un diputado galego declarou no Parlamento que en Galicia o millo é alimento non só para os animais, senón para as persoas, exclamou ‘¡Que coman cebada!’.

Ós pescadores de Corme costestaríalles algún encumado político, seguramente grande consumidor de mariscos galegos, ‘¿Non hai medios de transporte? Pois ¡comede o peixe!’. (Ou quizais dixer ‘os peixes’).

Corme, vila laboriosa, cando viu a paralización das principais fontes do seu modesto benestar, a navegación de cabotaxe e a exportación de madeiras, non sentiu o desalento. Non pediu subvención nin socorros para os parados. Transformou a súa economía e dedicouse intensamente á pesca. E nun curto espacio de seis anos conseguiu que o valor anual da pesca que envía á Coruña, segundo estatísti