1956/07/25 > Unha fiestra arousá no día do Apóstolo

1956/07/25 > Unha fiestra arousá no día do Apóstolo


El Pueblo Gallego, 25 de xullo de 1956.


Nun día como o de hoxe, as miradas do pensamento de milleiros de poboadores desta terra galega acharanse nalgún momento alomenos atraídas pola idea e o recordo da cidade que abriga, baixo a marabilla pétrea da súa catedral, os restos venerados do Apóstolo Santiago. Pensamentos que serán como unha serie innumerable de intanxibles, pero moi reais, ‘camiños de Santiago’ espirituais. Poucos santos igualan ó noso Apóstolo na súa identificación, na súa fusión, cun lugar determinado. E incontables serémo-los galegos que, ó non atopármonos hoxe na cidade xacobea –por imposibilidade, descoido ou preguiza– experimentamos a atracción do santuario, tal vez cunha momentánea sensación de incomodidade, con algo así como un remordemento ó non atopármonos fisicamente onde tiñámo-lo deber de estar.

E sen embargo, ó verme hoxe ante a brancura destas cuartillas e empezar a pensar no tema que as vai encher, invádeme, cando desvío a mirada cara á fiestra, a sensación de que dende aquí, para min tamén é posible, case diría inevitable, establecer unha íntima comuñón co espírito deste día, tan sinalado na vida do noso pobo. A miña fiestra arousá, a carón deste recanto que é como unha proa que apunta á afastada Illa de Ons, é indubidablemente unha fiestra privilexiada. Cando vexo a beleza que enmarca dubido moito que quixese cambiala por calquera outra fiestra de Galicia –que no eido da beleza vale tanto como dicir do mundo. (E que me perdoen a pequena vaidade de presumir dun tesouro, modesto na súa valoración material, pero como as obras de arte, incalculable en termos monetarios).

Nestes días estivais, sobre todo, ese marco rodea unha sucesión de belezas de inclasificable variedade e entre as cales sería imposible establecer categorías. A amplísima extensión do mar arousán vai reflectindo, a través do día e da noite, a delicada progresión das cambiantes belezas do noso ceo. Vasta cunca azul da entrada da ría, rodeada por fermoso anel de montes e illas, cabos e rochas, dourados e ocres de praias, perlas de afastados casaríos. A vista xira acariñando os seus encantos, soando os seus nomes no pensamento –Ons, A Lanzada, A Toxa, O Grove, San Vicente, Sálvora, Ribeira, Palmeira, A Rúa, A Illa de Arousa, cumio nobre do Barbanza, encaixe verde do piñeiral de Tragove.

Neste diario desfile do belo, ¿quen sería quen de concede-la primacía a esta ou aquela hora no reloxo da beleza? Os grises perlados, tenues e misteriosos, mestura de preludio do amencer e lúa prateada. Ese momento fugaz que o sucede –cando semella que nace un mundo novo, limpo, inocente coma un neno que acaba de nacer– e a primeira luz rosada ilumina as veas das dornas que flotan en verdes e azuis de ópalo, envoltas na nevada de gaivotas. As mañás de aire inmóbil, de atmosféricos azuis no ceo, mar e distancia, nas que un sinte que o mundo esmorece ó bordo mesmo do irreal, do soñado, nunha especie de acuarela ideal. Os solpores de incomparables celaxes, finos e delicados ou de vibrante e vital colorido, nestas supremas postas de sol arousás, harmonía de luz de ceo e mar, nas que as nosas almas atlánticas parecen fundirse con este mundo e o alén: Ou as noites tranquilas sobre as augas negras, a escura e profunda transparencia do ceo estrelado, coa súa misteriosa vertixe de espacios infinitos. Todo este abano da beleza natural é o don supremo, enigmático, misterioso, que nos foi concedido ós humanos. Algo que ó sentilo nos ennobrece a alma, elévanos cara o que está por riba deste mundo terreo. E coa alma refinada, sensibilizada pola penetración deste incomparable tesouro da beleza do mundo, sentimos, inevitablemente, a presencia das cousas supremas. A presencia espiritual do Apóstolo que trouxo á nosa terra unha mensaxe que non era deste mundo. E remotamente no tempo, tamén a súa presencia física, corporal. Porque por estas augas arousás da entrada da grande ría, non menos que polas de Iria, houbo de pasa-la barca que levaba cara o altar de Compostela os restos mortais do que había de se-lo noso Santo Patrón galaico. Toda esta bela auga arousá foi tamén sostén e camiño da nave milagreira. É ó seu modo un santuario natural, dos máis cheos de suxestións, desta Galicia que é toda ela un templo do Apóstolo, indisolublemente ligado ó seu espírito, a súa historia e a súa tradición…

A beleza –estou eu pensando ó ollar pola miña fiestra nesta doce paz dunha mañá de xullo– sería logo a mesma que hoxe; entón, cando a barca de Santiago a marcaba, con indeleble suco. É curioso meditar, por certo, en cómo serían estas paisaxes familiares cando aínda a man do home non deixara nelas as súas pegadas, tan fortes. De tódolos xeitos, quere un imaxinar –¿e por que non ha facelo?– que o paso da sagrada nave tivese lugar precisamente nun deses momentos de beleza suprema da Natureza. Ningún escenario máis digno e sublime ca unha destas marabillas incomparables do creador. E quixera un tamén pensar que quizais naquelas horas históricas estivese algún dos nosos remotos antepasados, situado aínda case na divisoria entre prehistoria e historia, buscando, encurvado, o alimento do contido desas cunchas que foron o sustento ancestral dos habitantes das nosas costas. E que posiblemente, ó erguerse, tivese nas súas mans a cuncha que había ser, pasados os séculos, o emblema do Apóstolo e dos seus peregrinos. E que sentise na súa alma –este home, máis compenetrado ca nós cos misterios da natureza e a sensación do alén– que entre a tenue beleza vaporosa da ría estaba aleteando un milagre, presaxio do porvir da nosa Galicia…

P. R. Castro.