1956/08/19 > Outra viaxe ‘na liña’

1956/08/19 > Outra viaxe ‘na liña’


El Pueblo Gallego, 19 de agosto de 1956.


Con evidente vantaxe para os lectores deste xornal, Vicente Risco, admirado mestre no galego e no literario, ‘pisoume’ nestas columnas un dos meus temas predilectos –o do coche de liña, considerado como un dos máis instructivos observatorios da vida cotiá do noso pobo. Tratándose dun tema que tanto me atrae, espero sen embargo que don Vicente, e os lectores me perdoen o atrevemento de achegar a el unhas cantas observacións propias.

Velaquí a primeira. Eu sempre teño desconfiado das xeneralizacións que se fan verbo da forma de ser dos pobos. No coche de liña galego experimentei unha vez máis esta desconfianza. Os ocupantes –case podería dicirse habitantes– dos nosos coches de liña desmenten rotundamente o tópico da reserva galega. Os galegos de hoxe –alomenos os desta faixa costeira do Atlántico– maniféstanse, ó meu entender, pola contra, plenamente exhibicionistas dos seus problemas e opinións. Non teñen o menor reparo en expoñer en voz alta, non só para que os oia o seu veciño, senón obrigando a escoitalos a tódolos ocupantes do seu vehículo –sobre todo nas incontables paradas e nese inevitable intervalo antes da saída– os detalles máis íntimos e completos das súas preocupacións, a súa vida, as súas opinións persoais. Hai algún tipo que ten un só ‘disco’ para toda a viaxe. Debe ser ‘microsuco’ pola súa longa duración. Ás veces o ruxir do motor e o traqueteo dos cristais fainos perde-lo fío, pero en cada parada volvemos collelo. ¿Que fará ese home cando baixa do coche e ten que parar de falar? Eu penso que se dirixirá presuroso á tasca máis próxima para continua-la súa exposición. Doutra forma, seguramente, crearíase algún complexo…

Ora ben, se o tópico da reserva galega queda, segundo a miña opinión, malparado no observatorio do coche de liña, alí en cambio suxíresenos outra xeneralización respecto dos galegos. Os galegos que viaxan nos coches de liña parécenme estar case constantemente dominados por algún resentimento, e semellan padecer unha considerable dose de envexa. Moi escasas veces se lles oirá falar ben de alguén que non sexan eles mesmos. A maior parte das súas conversas están destinadas a demostrar que eles son boas persoas e os demais non, o cal debería causarlles considerable satisfacción, mais ó parecer non o fai. Tamén é moi corrente o viaxeiro –e a viaxeira– que nos informa a todos de qué maneira ‘achico’ a un contrincante nunha discusión ou controversia. Endexamais escoitaremos a ninguén que nos explique cómo quedou vencido, no canto de vencedor, en tales lides…

Dentro da variedade, hai días nos coches de liña ocupados polos seus respectivos temas dominantes. Días xurídicos, maxistrais, de oposicións e exames, puntos, tribunais. Días fiscais de pagos de contribucións. Días comerciais de mercados e feiras. Tampouco nestas datas, naturalmente se adoita oír falar ben de ninguén… Todo isto, malia que a un non lle poida interesar, aturaríase bastante ben, e en ocasións –porque afortunadamente aínda hai algunha xente con gracia– mesmo resulta divertido. Pero hai certos días –por desgracia demasiado frecuentes– que son, para min, francamente inaturables. Son as datas que poderiamos chamar ‘xornadas médicas’. O exhibicionismo galego non se manifesta con tanta insistencia en ningunha outra ocasión nestas exposicións públicas de enfermidades, operacións, padecementos. Sácase todo a relucir –de palabra, claro está. Vísceras e tratamentos, síntomas, operacións e réximes. Con todo luxo de detalles e unha suficiencia de coñecementos, ou semicoñecementos, abraiante. Fálase de alerxias como se fosen unha especie de miñocas que cómpre expulsar do corpo. O vocabulario de ‘endropesias’, ‘alcolistas’, e outras cosas polo estilo, é verdadeiramente educativo para o observador. Imos coñecendo, ó longo da viaxe, todo un repertorio de casos clínicos e detalles operatorios. Semella –cousa estraña– como se os enfermos estivesen fachendosos dos seus padecementos, como se cresen que en certo modo lles conceden categoría. E máis estraño aínda, hai numerosas persoas sas dispostas a escoitalos, mesmo a lanzarse sobre o primeiro enfermo que ven, como sobre unha presa…

Todo isto, para min, é fatal. Eu que teño a esperanza de morrer dunha morte completamente natural e non ‘de doutor’ –porque o horror que me inspiran cousas como estas que un escoita nos coches de liña é tanto que prefiro padecer unha enfermidade ata o último momento antes que acudir ó doutor– paso moi malos ratos neste ambiente patolóxico das nosas viaxes pola estrada. Creo que a peor enfermidade é a de saber o que un ten e que mesmo é preferible ignora-los órganos que posúe un dentro do seu corpo. No coche de liña galego isto é totalmente imposible…

Ás veces sinto mesmo a tentación de adquirir unha ‘bicimoto’ ou algo polo estilo, parecéndome que o día que a posuíse sería para min un día de liberación, non unha moto potente porque entón a liberación podería ser definitiva. Lamentaría, en certo modo, abandona-lo observatorio do coche de liña. Pero sentiría, certamente, un gran alivio nos meus síntomas…

Só me queda outra esperanza –a de que se tome en consideración unha iniciativa que vou lanzar aquí. Non é que teña unha grande fe nos letreiros prohibitivos. Xa sei que se fala ó conductor, se fuma, se cuspe. ¿Pero non sería posible –para ver se alomenos ten algún efecto moral– colocar nos nosos coches de liña un carteliño máis que dixese ‘prohíbese falar de enfermidades’?

E aí queda a miña modesta achega, por hoxe ó extenso tema do coche de liña galaico, como observatorio da actualidade da nosa vida colectiva. Poderíanse seguramente facer diversas deduccións e comentarios, derivados destas observacións, acerca da psicoloxía galega contemporánea. ¿Será por exemplo, ese exhibicionismo o síntoma dun complexo de inferioridade? Pero se a habemos facer, será para outra vez…

P. R. Castro.