Non é a rosa de Yeats, a que invocou con xenio Manuel Rivas. Non é a célebre de Gertrude Stein, que ela mesma quixo tamén vermella. Esta rosa arrecende ás alboradas de abril, naceu na roseira do resío e é encarnada até de orballo. É a dun poeta anterior, a dun poeta das cancións do pobo, porque era da revolución e dos de abaixo. Esta é a rosa dos que unha vez, coma o Rei García de D. X. Cabana, colleron a rabela do arado e chavella en furo, alto o temón e abeacas enterradas, labraron as agras do pan e da palabra, regos nos que ás veces a rella racha e derruba cruel o niño do rato.

Esta é a rosa de Robert Burns, a que medra hoxe no hortelexo da casa en que foi nado (1756), en Alloway, onde o Doon escorre lene e cheira o mar da costa occidental de Escocia. Conserva a casa os principios neolíticos, tan familiares, da cultura labrega. O teito de colmo, o chan térreo, a barra sobre as cortes sen sobrado… Fiestra pouca. Na lareira locen os adiantos da revolución industrial, especialmente o pote, que parece exhibirse por riba da gramalleira ou do candil. É a casa venerada de toda Escocia, a do gaélico e a do escocés, a das Highlands e a das Lowlands, a de Glasgow e a de Edimburgo. Porque é a casa conservada, moi ben conservada, do seu poeta nacional, o que cantou a rosa, as leiras de centeo e mailo rato malpocado.

Á beira de Burns, da súa rosa e da súa casa, por forza, temos que evocar a Rosalía. Xa Murguía, con Leopardi, Heine, Mistral ou Virxilio, cita a Burns en Los precursores para comparalo coa Rosalía de Cantares gallegos. Pero quen desde Galicia máis reparou en Burns e no seu poder simbólico á beira da nosa autora foi Plácido Castro. Foi el quen en 1927 e en El pueblo gallego, moito antes de haber Casa de Rosalía, describía a veneración con que se visitaba a de Burns e reclamaba a institución do Día de Rosalía, como o 25 de xaneiro os escoceses celebraban por todo o mundo a súa patria co seu poeta. E aínda en 1966, desde o Faro de Vigo, insistía Plácido Castro en Burns, de quen traducía ó galego (viría despois a antoloxía de Raúl Gómez Pato en Positivas) o “Auld Lange Syne”, facendo fincapé na “Burns Nicht” e no haggis, o prato popular escocés para esa noite feito a partir dos sangumiños do carneiro, que o de Alloway cantara coma o máis digno dos manxares. O “caldo de groria” da muller de Follas novas non anda lonxe. Tampouco as voltas e as veigas do Sar e do Doon cos seus ratos e o seu pan, nin os humildes do mundo, nin os enxidos comunais onde medra como bandeira, vermella, a rosa de cen follas.

(Publicado en Nós Diario)