‘La política exterior de Galicia’.El Pueblo Gallego, venres 4 de agosto de 1933.
Traducción ó galego de Daniel Landesa Porras.
A recente visita de nacionalistas vascos e cataláns continuación de estreitas relacións pasadas con Galicia e preludio dunha máis intensa colaboración, agora que un organismo de enlace coordinará as súas actividades serviu para poñer de relevo unha das máis importantes misións que Galicia está chamada a cumprir fóra das súas propias fronteiras. Os actos de confraternidade que sinalaron esta visita encerran unha significación innegable tanto para os nacionalistas como para os seus adversarios.
Homes de tres pobos separados por grandes distancias, que viven en diferentes ambientes materiais e espirituais, que falan idiomas distintos, con dispares ideolóxicos, políticos e crenzas relixiosas, que interpretan movementos políticos diferentes, acharon ó reunirse unha coincidencia absoluta no esencial que fixo vibra-los seus espectros cunha mesma emoción. Encontraron que lles inspiraban no fondo idénticos sentimentos, de tal intensidade, que se sobrepuñan a toda diferencia e facían soar como unha soa as tres voces nacionais. E aventúrome a afirmar que a emoción acesa nestes actos polo amor de cada un á súa terra non podería xamais igualarse nunha reunión de españois, reunidos como tales e renunciando á súa calidade de vascos, cataláns ou galegos, aínda que os unise unha común ideoloxía política.
Nin sequera puido causar unha división a obsesión da loita relixiosa que hoxe imposibilita a convivencia dos españois. Laicos e ateos galegos descubriron que estaban moito máis identificados cun católico vasco nacionalista católico alí precisamente polo nacionalismo que con outros laicos galegos sen espírito galeguista. E desde logo moito máis próximos ó católico vasco que ó católico galego desnacionalizado, sen ideas galegas o que equivale a dicir sen ideas propias, que vive de opinións importadas, instrumento da reacción española, inimigo de Galicia…
A través destas cordiais relacións nacionalistas vímo-la confirmación da nosa opinión de sempre, corroborada xa polo fracaso da cordialidade republicana, tan patente nestes días. Reforzouse o noso convencemento de que a única esperanza de fraternidade ibérica, a única posibilidade de crear un verdadeiro patriotismo e un xenuíno espírito español integrados polas culturas de cada pobo, reside na liberación destes pobos e a intensificación das súas características peculiares.
Pero para Galicia non constitúe todo isto senón unha das facetas das súas actividades externas. Ten aínda por cultiva-lo campo das relación scos pobos lusitanos de ambos lados do Atlántico que non atopan polo de agora expresión constante máis ca en aproximacións turísticas e de verán que son sen embargo un síntoma de proximidade espiritual de ambos pobos. E Galicia ten ante si asimiladas posibilidades de estreita-los lazos espirituais que a unen a outras terras célticas de Europa, acaso chamadas aínda a dar ó mundo un novo concepto de civilización, unha nova modalidade cultural e sentimental…
Todo isto poderíao facer Galicia sendo galega.
Inspirándose nese nacionalismo que os inimigoschaman separatismo, cando é verdadeiramente o noso punto de contacto co mundo. Galicia galeguista non só terá unha intensa vida propia, senón que se atopará ligada a un conxunto de pobos ibéricos, a unha comunidade de países galaico-lusitanos, a unha irmandade de terras célticas que proxectará en cada un o seu espírito propio e que reciba de cada un o estímulo peculiar da súa cultura. É dicir, que terá unha verdadeira e xenuína política exterior.
Pero sen ser galega non pasará Galicia de ser un anaco de territorio do Estado español, sen alma propia, flamenquizada pouco a pouco e que posuirá como aspiración máxima a de caciquear con máis ou menos eficacia nos Ministerios madrileños.Velaí o universalismo dos nosos adversarios.
P. R. Castro.