Introdución

Retrato de Plácido Castro

Introdución

Pola orixe familiar, a súa inmensa cultura e peculiar formación humana, Plácido Ramón Castro del Río, cosmopolita militante, é, sen dúbida, unha figura senlleira do mundo galeguista.

Portela Valladares dixo del que tiña “calidades de astro”. Era efectivamente un home grande, de aspecto coidado, que destacaba a primeira vista polas súas enormes dimensións físicas, proporcionais á sincera humanidade que exerceu a cotío durante toda a súa vida. Bo e xeneroso, o seu maior patrimonio foi sempre esa sensibilidade e sinxeleza extraordinarias. Humilde e desinteresado, gozaba cos seus libros e as literaturas preferidas. Unha enorme curiosidade empurrouno sempre a adentrarse polos máis vastos campos da cultura ata o punto de desenvolverse polifaceticamente en dominios aparentemente tan diversos como a música, a astronomía ou a pintura. Escasamente coñecido, gozou sempre de grande audiencia e respecto no seu medio. Sociable pero pouco falador, gostaba de medir unhas palabras, seguidas con deferencia e atención por interlocutores receptivos, pouco amigo coma el das simples banalidades.

O xornalista Francisco Pablos realizou unha magnífica semblanza da súa personalidade. “Aparecía inesperadamente”, di. “Grande, voluminoso, rotundo. Redonda a cara, sutil a mirada dos seus olliños claros. Gordechas e grandes as mans, palpaban con amor a taza que levaban á boca para beber a grandes sorbos. Dos bolsillos saían sempre montóns de libros”. E continúa: “Era un galego sorprendente. O mesmo facía un tratado sobre determinadas especies de bolboretas que traducía poemas hindús ou persas dos séculos en que agrupaban as historias que comporían mais tarde as universais Mil e Unha Noites… Inagotable e exquisito, Plácido, sabedor de tódalas cousas, fonte formidable de citas e erudicións, de coñecementos estraños, era un home do Renacemento.

Plácido exemplificaba a cor. Dos bolsos da súa chaqueta… saían bolígrafos que escribían en verde ou en vermello. A súa vista cansada, ó descendente latir do seu pulso, obrigábanlle a comezar a nota con rotundas maiúsculas e continuala con sílabas ilexibles, amontonadas, formando palabras a trompicóns. Que ninguén se imaxine desorde na súa mente. Todo o contrario. Daquelas apresuradas notas, nacía despois o articulo insuperable, preciso, exquisito.”

Así era Plácido R. Castro. Tolerante (Mariñas del Valle); cordial e sensible (Diéguez Patiño); tan sinxelo que procuraba sempre pasar desapercibido (Morales Ben); calando o seu amplo saber, sen facer ostentación de nada (Antonio Magariños).

Naceu en Corcubión un 25 de xaneiro de 1.902. Amigos e coñecidos, ignorantes da grave enfermidade que o acompañaba nos ultimos tempos, vironse sorprendidos polo seu inagardado falecemento un 17 de xullo de 1.967. Plácido nunca quixo preocupar a ninguén. Contaba 65 anos. Profesor numerario de lingua inglesa no Instituto Técnico de Ensino Medio de Vilagarcía de Arousa (Pontevedra), unhas semanas antes con toda normalidade fixera entrega ós seus alumnos dos respectivos cadernos de notas.

Era fillo de Plácido Castro Rivas e de Eufrasia del Río Recaman. O seu pai, empresario de minas, armador de buques e abastecementos de carbón, foi vice-cónsul de Suecia e Noruega en Corcubión. Por aquel entón, esta vila da Costa da Morte, ruta obrigada dos peregrinos que durante a Idade Media despois de visitar Compostela seguían rumbo ata Fisterra, era un porto de grande importancia comercial, estratéxica e naval.

O pai de Plácido era un home liberal (foi deputado pola Coruña) e filántropo, que adicou unha grande parte da súa considerable fortuna á realización de obras benéficas. Coa condición de que fosen destinados a usos sociais, en 1928 doou varios inmobles á Asociación de Periodistas de Madrid, entre os que se atopan as casonas e a finca denominada “Castelo do Príncipe“, unha fortificación do s. XVII, sita na parroquia de Ameixenda en Cee, hoxe convertida en residencia privada. En memoria do seu pai, en 1942, os fillos, Plácido e Hermitas, a súa irmán, oito anos maior ca él, preferiron doar o Castelo de San Carlos para ser convertido en Museo local, antes que ceder á chantaxe expropiadora do alcalde franquista de Fisterra.

Naceu pois nun entorno familiar acomodado pero igualmente culto e humanista, aberto e sensible tanto no plano cultural como social.